नाशिक : ग्रामीण भागात पशुपालन हा एक लोकप्रिय व्यवसाय मानला जातो. कारण पशुपालन व दुग्धव्यवसाय हा शेतकर्‍यांना आर्थिक हातभार लावण्यात मोठा वाटा उचलतो. मात्र, अनेक शेतकरी आपल्या दुभत्या जनावरांची योग्य काळजी घेऊ शकत नाहीत, त्यामुळे त्यांची जनावरे आजारी पडतात आणि त्यांच्या दूध उत्पादन क्षमतेवर परिणाम होतो. जनावरांची दूध देण्याची क्षमता वाढविण्यासाठी गाई आणि म्हशींना मोहरीचे तेल पाजल्याने फायदाच होतो, असे मानले जाते. याबाबत तज्ञांचे मत काय आहे? याची माहिती आज आपण जाणून घेणार आहोत.
गाई-म्हशीच्या दुधापासून बनवलेले दही-पनीर, तूप यांसारखी उत्पादने बाजारात चांगल्या दराने विकली जातात. मात्र यासाठी तुमच्या जनावराची दूध देण्याची क्षमता योग्य असणे आवश्यक आहे. जेव्हा प्राणी निरोगी असेल तेव्हाच हे होईल. प्राण्यांना निरोगी राहण्यासाठी योग्य आहाराची गरज असते. तज्ज्ञांच्या मते, आजारी जनावरांना मोहरीचे तेल देणे फायदेशीर ठरू शकते. मोहरीच्या तेलात कार्बोहायड्रेट्सचे प्रमाण चांगले असते. ज्यामुळे शरीराला ऊर्जा मिळते. अशा स्थितीत गाई-म्हशींची पिल्ले जन्माला आल्यावर त्यांना मोहरीचे तेल द्यावे. यामुळे गाई-म्हशींची पिल्ले निरोगी व उर्जेने परिपूर्ण असतात. यामुळे पचनक्रिया योग्य राहते, ऊर्जा पातळी अबाधित राहते.
जनावरांना मोहरीचे तेल कधी द्यावे?
जेव्हा खूप उष्णता असते. जर प्राणी निर्जलीकरणाचे शिकार झाले असतील आणि त्यांच्यामध्ये उर्जा शिल्लक नसेल तर त्यांनी मोहरीचे तेल घ्यावे. ऊर्जा मिळाल्याने जनावरांना लगेच बरे वाटू लागते. याशिवाय जनावरांना थंडीपासून वाचवण्यासाठी त्यांना मोहरीचे तेलही प्यायला देता येते. उन्हामुळे जनावरे आजारी पडत नाहीत. मात्र, रोज मोहरीचे तेल जनावरांना देणे फायदेशीर नाही. जनावरे आजारी असताना किंवा एनर्जी लेव्हल कमी झाल्यावरच त्यांना मोहरीचे तेल द्या. याशिवाय प्राण्यांना एकावेळी १०० -२०० मिली पेक्षा जास्त तेल खाऊ देऊ नये. तथापि, जर तुमच्या म्हशी किंवा गायींच्या पोटात गॅस तयार झाला असेल, तर अशा परिस्थितीत त्यांना ४०० ते ५०० मिली मोहरीचे तेल नक्कीच प्यायला देता येईल.