मुंबई : तुम्ही जर कीटकनाशकांच्या फवारणीवर हजारोंचा खर्च करत असाल तर आज आम्हीला तुम्हाला जुगाडाबाबत सांगणार आहोत ज्यामुळे तुमचा हजारोंचा खर्च वाचू शकतो. तो म्हणजे प्रकाश सापळा. पिकातील कीटक मारण्यासाठी शेतकरी प्रकाश सापळ्याचाही वापर करू शकतात.या जुगाडात कीटकनाशकांची फवारणी करण्याची गरज भासणार नाही.
प्लास्टिकच्या टबमध्ये किंवा मोठ्या भांड्यात पाणी आणि कीटकनाशक मिसळून बल्ब लावा आणि रात्री शेताच्या मध्यभागी ठेवा. कीटक प्रकाशाने आकर्षित होतील आणि त्याच द्रावणावर पडून मरतील. या सापळ्यामुळे अनेक प्रकारचे हानिकारक कीटक नष्ट होतील. त्यामुळे खर्च कमी होईल आणि पिकांमधील कीटकनाशकांचे अवशेष नाममात्र असतील. आवश्यक असेल तरच फवारणी करा, तीही जेव्हा आकाश निरभ्र असेल. अन्यथा तुमचे पैसे बुडतील.
पुसा येथील भारतीय कृषी संशोधन संस्थेच्या कृषी शास्त्रज्ञांनी शेतकऱ्यांना हा सल्ला दिला आहे. पिकांवरील किडी व रोगांवर सतत लक्ष ठेवा, असे त्यांनी सांगितले आहे. काही अडचण असल्यास कृषी विज्ञान केंद्राशी संपर्क साधा आणि योग्य माहिती घेऊनच औषधे वापरा. पांढऱ्या माशी किंवा शोषक किडींचा प्रादुर्भाव पिकांवर व भाजीपाल्यांवर दिसल्यास इमिडाक्लोप्रिड औषध १.० मिली/३ लिटर पाण्यात मिसळून आकाश निरभ्र असताना फवारणी करावी.
मधमाश्यांना शेतातून हाकलून देऊ नका
भोपळा आणि इतर भाज्यांमध्ये मधमाशांचे मोठे योगदान असल्याचे शास्त्रज्ञांनी म्हटले आहे. कारण, ते परागीकरणात मदत करतात. त्यामुळे मधमाश्या शेतात ठेवा. टोमॅटो, हिरवी मिरची, वांगी व फुलकोबीची लवकर रोपे तयार असल्यास हवामान लक्षात घेऊन उथळ वाफ्यावर (उथळ वाफ्यावर किंवा बांधावर) लागवड करावी. शेतकरी मुळा (पुसा चेटकी), पालक (पुसा भारती, अल्ग्रीन), चौलाई (पुसा लाल चौलाई, पुसा किरण) इत्यादी पिके पेरू शकतात. परंतु, प्रमाणित किंवा सुधारित बियाणेच निवडा.
शेतकऱ्यांनी मोहरी, वाटाणा पेरणी करावी
कृषी शास्त्रज्ञांच्या मते, स्वीट कॉर्न (माधुरी, विन ऑरेंज) आणि बेबी कॉर्न (एचएम-4) पेरण्याची हीच वेळ आहे. मोहरीच्या लवकर पेरणीचीही ही वेळ आहे. त्यामुळे तुम्ही पुसा सरसों-२५, पुसा सरसों-२६, पुसा सरसों-२८, पुसा अग्नी, पुसा तारक, पुसा मेहक इत्यादी बिया पेरू शकता. बियाणे 1.5 ते 2.0 किलो प्रति एकर ठेवा.
यावेळी शेतकऱ्यांनी मटारची पेरणी लवकर केली तर त्याचा फायदा होईल. पुसा प्रगती ही त्याची सुधारित जात आहे. बियाणे दर एकरी 35-40 किलो असेल. बियाण्यांवर बुरशीनाशक कॅप्टन @ 2.0 ग्रॅम प्रति किलो बियाण्याची प्रक्रिया करा. बीजप्रक्रिया केल्यानंतरच पेरणी करावी.
यंत्राने गाजर पेरल्यास बियाणे कमी लागेल
या हंगामात शेतकरी बांधावर गाजराची पेरणी करू शकतात. गाजराची सुधारित जात पुसा रुधिरा आहे. बियाणे दर 4.0 किलो प्रति एकर आहे. पेरणीपूर्वी बियाण्यावर कॅप्टन @ 2 ग्रॅम/किलो बियाण्याची प्रक्रिया करा. शेतात देशी खत, पालाश आणि स्फुरद खते टाकण्याची खात्री करा.
यंत्राद्वारे गाजराची पेरणी केल्यास एकरी फक्त एक किलो लागते. यंत्रामुळे बियाण्याची बचत होऊन उत्पादनाचा दर्जाही चांगला राहतो. भाजीपाला (टोमॅटो, वांगी, फ्लॉवर आणि कोबी) आणि फ्लॉवर आणि कोबीमध्ये डायमंड बेक मॉथचे निरीक्षण करून, शास्त्रज्ञांना विचारून त्याचे निदान करा.