पुणे : शेतीसोबत बहुतांश शेतकरी पशुपालनाचा जोडधंदाही करतात. यात प्रामुख्याने गाई व म्हशींपासून दुग्ध व्यवसाय हा अर्थाजनांचा मुख्य स्त्रोत असतो. यामुळे ज्या गाई, म्हशी जास्त दुध देतात त्या जातीच्या पशुधनाला मोठी मागणी असते. त्यामुळे आज आम्ही तुम्हाला गाय, म्हशीच्या अशा जातींबद्दल सांगणार आहोत ज्या दरवर्षी २२०० ते २६०० लिटर दूध देतात.
मुर्राह
म्हशीची ही जात जगातील सर्वात मोठी दूध उत्पादक जात मानली जाते. त्यातून वर्षभरात १ हजार ते तीन हजार लिटर दुधाचे उत्पादन होते. त्याच्या दुधात सुमारे ९ टक्के फॅट आढळते. या जातीच्या रेश्मा म्हशीने ३३.८ लिटर दूध देऊन राष्ट्रीय विक्रमही केला आहे.
हरियाणवी
या जातीची गाय एका दिवसात ८ ते १२ लिटर दूध देते. या गाईपासून सरासरी २२०० ते २६०० लिटर दूध मिळू शकते. ही जात मुख्यतः हरियाणातील हिसार, सिरसा, रोहतक, कर्नाल आणि जिंदमध्ये आढळते.
जाफ्राबादी
दुग्ध व्यवसाय करणार्‍या बहुतांश लोकांची पहिली पसंती या जाफ्राबादी जातीच्या म्हशीला राहते. कारण त्यातून दरवर्षी २,००० ते २,२०० लिटर दुधाचे उत्पादन होते. जर आपण या जातीच्या म्हशीच्या दुधात सरासरी चरबीबद्दल बोललो तर ते सुमारे ८ ते ९% आहे.
पंढरपुरी
महाराष्ट्रात पंढरपुरी जातीच्या म्हशी मोठ्या प्रमाणात आढळून येतात. त्याच्या दुधात ८ टक्के फॅट असते. या जातीची दूध देण्याची क्षमता १७०० ते १८०० प्रति वॅट इतकी आहे.
साहिवाल
गायीची ही जात १० महिन्यांत एकदाच दूध देते आणि ही जात दूध काढण्याच्या काळात सरासरी २२७० लिटर दूध देते. इतर गायींपेक्षा जास्त दूध देते. याच्या दुधात प्रथिने आणि चरबी जास्त असते.
गीर
ही जात आपल्या देशात साहिवाल जातीनंतर सर्वाधिक दूध देणारी जात मानली जाते. ही गाय सरासरी २११० लिटरपर्यंत दूध देते. या जातीचे मूळ ठिकाण काठियावाड हे गुजरातमध्ये आहे.