जळगाव : फुलकोबीचे उत्पादन घेतांना शेतकर्‍यांना चिंता असते ती त्यावर पडणार्‍या विविध किडरोगांची. त्यामुळे फुलकोबीच्या उत्पादनावर आणि गुणवत्तेवर विपरीत परिणाम होतो. यामुळे फुलकोबीवर पडणार्‍या रोगांची योग्यवेळी नियंत्रण करण्याची गरज असते. अन्यथा शेतकर्‍यांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान होवू शकते. याकरीता फुलकोबीवरील रोग आणि त्यांचे नियंत्रण करण्यासाठी तज्ञांचा सल्ला काय आहे? हे आपण जाणून घेणार आहोत.
बटनिंग
वनस्पतीमध्ये लहान फुले (बटण्यासारखी) तयार होण्याला बटनिंग म्हणतात. नायट्रोजनच्या कमतरतेमुळे आणि उशीरा लावणीमुळे उद्भवते. जास्त दिवसांची रोपे लावल्याने बटनिंग देखील होते. यापासून बचाव करण्यासाठी रोपांची वेळोवेळी लागवड करावी, रोपे जास्त दिवस लावू नयेत आणि खत व खतांचा योग्य प्रमाणात वापर करावा.
अंधत्व
कधीकधी असे घडते की वनस्पतींच्या वरच्या कळ्या विकसित होऊ शकत नाहीत, तुटतात किंवा कीटकांमुळे नष्ट होतात. या प्रकारची वनस्पती फुलांशिवाय वाढते, त्याला अंधत्व म्हणतात. यामध्ये पाने मोठी, गडद रंगाची आणि जाड होतात. हे कमी तापमानामुळे देखील उद्भवू शकते. अशी रोपे शेतातून काढून टाकावीत.
पानेदार फुले
फ्लॉवर लोब्सच्या आत लहान हिरव्या पानांचा विकास त्यांना पानेदार बनवते. उच्च तापमानाचा प्रादुर्भाव, विशेषत: फुलांच्या सुरुवातीनंतर किंवा तापमानातील चढउतारानंतर, पर्णफुलांची निर्मिती होते. योग्य वाण निवडल्यास हे कमी होण्यास मदत होऊ शकते.
पोकळ स्टेम (होलोस्टेम)
जास्त प्रमाणात सुपिकता असलेल्या जमिनीत, विशेषत: नायट्रोजन असलेल्या, जलद वाढणार्‍या फुलकोबीच्या झाडांना पोकळ देठ आणि फुले येतात. हे जवळचे अंतर आणि नायट्रोजनयुक्त खतांच्या इष्टतम वापराने दुरुस्त केले जाऊ शकते.
क्‍लोरोसिस
क्‍लोरोसिस म्हणजे आंतरदंत, खालच्या जुन्या पानांवर पिवळे ठिपके. फुलकोबीला जास्त मॅग्नेशियमची आवश्यकता असल्याने, त्याच्या कमतरतेमुळे जास्त आम्लयुक्त मातीत वाढल्यास क्‍लोरोसिस होतो. मॅग्नेशियम ऑक्सिडाईड लागू करून हे दुरुस्त केले जाऊ शकते. माती लिंबून आणि विरघळणारे मॅग्नेशियम असलेले रासायनिक खत वापरल्याने ते नियंत्रणात राहते.
तपकिरी:
हे बोरॉनच्या कमतरतेमुळे उद्भवते. यामध्ये देठ पोकळ होऊन फुलाचा रंग तपकिरी होतो. शेत तयार करताना हेक्टरी ८ ते १० किलो बोरॅक्स जमिनीत मिसळून याला प्रतिबंध करता येतो. उभ्या पिकात ०.४ टक्के बोरॅक्स फुलोर्‍यापूर्वी व फुलोर्‍यानंतर दोनदा फवारावे.