पुणे : मत्स्यपालन शेतीकडे आता हमखास उत्पन्न देणारा मार्ग म्हणून पाहिले जावू लागले आहे. मत्स्यपालनात नवनवीन तंत्रे येऊ लागली आहेत. या तंत्राचा फायदा घेऊन शेतकरी चांगला नफा कमावत आहेत. यातीलच बायोफ्लॉक तंत्रज्ञानाबाबत आज आपण माहिती जाणून घेणार आहोत. बायोफ्लॉक तंत्रज्ञानाने मासे वाढवणे इतर तंत्रांच्या तुलनेत खूपच स्वस्त आहे. याशिवाय नफाही इतरांपेक्षा चांगला आहे. यामुळेच कृषी तज्ज्ञ अनेकदा मत्स्य उत्पादकांना बायोफ्लॉक तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्याचा सल्ला देतात.
काय आहे बायोफ्लॉक तंत्रज्ञान?
या तंत्रात बायोफ्लॉक नावाचा जीवाणू वापरला जातो. सर्व प्रथम मासे मोठ्या टाकीत टाकले जातात. त्यानंतर माशांना अन्न दिले जाते. मासे ते जे खातात त्यातील ७५ टक्के विष्ठेच्या रूपात शरीराबाहेर टाकतात. बायोफ्लॉक बॅक्टेरिया नंतर या स्टूलचे प्रोटीनमध्ये रूपांतर करण्याचे काम करतात. हे मासे खातात. त्यामुळे त्यांचा विकास झपाट्याने होतो.
बायोफ्लॉक बॅक्टरियामुळे टाकीचे पाणी नेहमी स्वच्छ असते. घाण नसल्यामुळे माशांचे रोगांपासूनही संरक्षण होते. याशिवाय टाकीचे पाणी दररोज बदलण्याची गरज नाही. माशांसाठी दररोज पाणी बदलणे ही खूप कठीण प्रक्रिया आहे. या तंत्रज्ञानाच्या आगमनाने शेतकरी या तंत्रज्ञानापासून मुक्त होऊ शकतात. याशिवाय मत्स्य उत्पादकांना मत्स्य प्रोटीनसाठी वेगळा खर्च करावा लागत नाही.
नॅशनल फिशरीज डेव्हलपमेंट बोर्डाच्या म्हणण्यानुसार एका टाकीत मासे ठेवण्यासाठी सुमारे एक लाख रुपये खर्च येतो. जर तुम्ही ७ टाक्यांमध्ये मत्स्यपालन करत असाल तर तुम्हाला ७ लाख रुपयांपर्यंत खर्च येईल. वर्षातून दोनदा मासळीची विक्री केल्यास मत्स्य उत्पादकांना आठ लाख रुपयांपर्यंतचा निव्वळ नफा मिळू शकतो.