नाशिक : हळद हे एक मसाल्याचे पीक असले तरी त्याच्या औषधी गुणधर्मांमुळे, हळदीचा उपयोग आयुर्वेदिक औषधांमध्ये, पोटदुखी आणि जंतुनाशक आणि त्वचा रोगांवर उपचार करण्यासाठी केला जातो. सौंदर्यप्रसाधनांमध्ये हळदीचा वापरला जातो. हळदीचा वापर नैसर्गिक आणि खाद्य रंग बनवण्यासाठी देखील केला जातो. यामुळे हळदीचे उत्पादन घेणे हे शेतकर्‍यांसाठी फायद्याचेच ठरते.
हळद लागवडीसाठी वालुकामय व चिकणमाती जमीन अधिक योग्य मानली जाते. जमीन चांगला निचरा होणारी असावी, भारी जमिनीत पाण्याचा योग्य निचरा होत नसल्याने हळदीच्या गाठी व्यवस्थित पसरत नाहीत. यामुळे गाठी एकतर सपाट होतात किंवा सडतात. त्याची लागवड प्रामुख्याने उष्ण व दमट हवामान असलेल्या उष्ण ठिकाणी केली जाते.
देशातील विविध संशोधन केंद्रांद्वारे विविध उच्च उत्पन्न देणार्‍या रोग प्रतिरोधक जाती विकसित केल्या आहेत, ज्यात रोमा, सुरमा, रंगा, रश्मी, पितांबरा, कोईम्बतूर, सुवर्णा, सुग्ना, शिलाँग, कृष्णा, गुंटूर आणि मेघा इत्यादी प्रमुख वाण आहेत.
पेरणीसाठी योग्य वेळ आणि बियाण्याचे प्रमाण हळदीची पेरणी १५ मे ते जुलैच्या पहिल्या आठवड्यापर्यंत करता येते. सिंचनाची योग्य व्यवस्था नसल्यास पावसाळ्याच्या सुरुवातीलाच पेरणी करावी. सिंचनाची पुरेशी सोय असल्यास एप्रिल व मे महिन्यात तुरीची पेरणी करणे फायदेशीर ठरते.
पेरणीपूर्वी शेतकर्‍यांनी हळदीचे कंद गोण्यांमध्ये गुंडाळून ठेवावे, त्यामुळे उगवण सुलभ होते. हळद लागवडीसाठी कंदाची निवड बियाणे पेरणीसाठी कंद आणि बाजूचे कंद दोन्ही वापरता येतात. ज्यामध्ये फक्त कंद लागवड करून जास्त उत्पादन मिळते. लक्षात ठेवा की प्रत्येक राइझोमवर दोन किंवा तीन डोळे असणे आवश्यक आहे. हळद पीक एकाच शेतात सतत घेऊ नका कारण हे पीक जमिनीतील अधिक पोषकद्रव्ये शोषून घेते. बटाटा, मिरची इत्यादी पिकांसोबत पीक फिरवा. हळदीवरील कीड व रोग हळदीमध्ये किडी व रोगांचा प्रादुर्भाव कमी असल्याने यावर किटकनाशके फवारणीचा खर्च देखील तुलनेने अत्यंत कमी असतो.
