गडचिरोली : जिल्ह्यात यंदाच्या खरीप हंगामातील भात पिकांच्या शेवटच्या टप्प्यात झालेल्या अवकाळी पावसाने जिल्ह्यातील शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे. या नुकसानीवर मात करण्यासाठी शेतकरी मका पिकाचे उत्पादन घेत आहेत. जिल्ह्यातील चामोर्शी तालुका भात उत्पादनासाठी ओळखला जातो. शेतातील खरीप पीक काढल्यानंतर पुढील हंगामापर्यंत जमीन तशीच पडून राहते. त्यामुळे चामोर्शी तालुक्‍यातील शेतकरी गेल्या काही वर्षांपासून धान पिकाच्या नुकसानीतून सावरण्यासाठी मका पिकाचे उत्पादन घेत आहेत. यावर्षी मका पिकाखालील पेरणी झालेल्या क्षेत्रात लक्षणीय वाढ दिसून येत आहे.
भात हे खरीप हंगामातील प्रमुख पीक असले तरी धान पिकाचे उत्पादन दिवसेंदिवस तोट्यात जात आहे. त्यामुळे शेतकरी आता केवळ धान पिकावर अवलंबून न राहता पर्यायी पिके घेत आहेत. सध्या चामोर्शी तालुक्यात मका पिकाची वाढ दिसून येत आहे. मक्यासह इतर पिकांनी शेते हिरवीगार दिसत आहेत. भात पिकांच्या तुलनेत मका पिकाची पेरणी फायदेशीर ठरत असल्याचे शेतकरी सांगतात. गतवर्षी एकरी ४० क्विंटल उत्पादन झाले होते. मक्याचा भाव 1 हजार 860 रुपये प्रतिक्विंटल आहे. भात पिकांच्या तुलनेत मका पिकांचा उत्पादन खर्च कमी असतो. विक्री करणे सोपे. व्यापारी गावात येऊन मका खरेदी करतात.
एका वर्षात बेबी कॉर्नची चार पिके
बेबी कॉर्नची लागवड करून शेतकऱ्यांना अधिक नफा मिळू शकतो. शेतकरी वर्षभरात एक नव्हे तर चार पिके घेऊ शकतात. भारतात हॉटेल्समध्ये बेबीकॉर्नला मोठी मागणी आहे. शेतकरी केवळ बेबी कॉर्न बाजारात विकू शकत नाही, तर त्याला वर्षभर हिरवा चाराही मिळतो. बेबी कॉर्नच्या लागवडीमुळे धान्याच्या मक्यापेक्षा कमी वेळेत जास्त नफा मिळू शकतो. कृषी तज्ज्ञाच्या मते, शेतकरी एका एकरात सर्व खर्च उचलून 63000 रुपये वाचवू शकतो. ही बचत प्रति पीक असू शकते.
बेबी कॉर्नचे उत्पादन विविधतेच्या क्षमतेवर आणि हंगामावर अवलंबून असते. एकरी ५ ते ८ क्विंटल सोललेली बेबी कॉर्न मिळते. याशिवाय जनावरांसाठी एकरी 100 ते 150 क्विंटलपर्यंत हिरवा चारा उपलब्ध आहे. राज्यातील शेतकऱ्यांना याचा मोठा फायदा होऊ शकतो.
हे पीक वर्षभर घेतले जाते, पिकांमध्ये विविधता आणणे सोपे करते आणि शहरी भागांजवळ वाढण्यास योग्य आहे. त्यातून रोजगार मिळतो. कमी कालावधीचे पीक असल्याने शेतकऱ्याला कमी वेळेत जास्त नफा मिळतो. परदेशात खूप मागणी असेल तर व्यवसाय वाढवता येईल. हिरव्या चाऱ्याने पशुसंवर्धन वाढू शकते.