गुजरातमधील सुरत जिल्ह्यातील रहिवासी असलेले प्रवीण पटेल नवीन तंत्रज्ञानाने काकडीची लागवड करतात. त्यामुळे त्यांना चांगली कमाई होत आहे. गुजरातच्या सुरत जिल्ह्यातील कामरेज तालुक्यात राहणाऱ्या प्रवीणला इंजिनीअर व्हायचे होते. त्यांनी पुण्यातील महाविद्यालयात प्रवेशही घेतला, परंतु वडिलांच्या प्रकृती अस्वास्थ्यामुळे त्यांना शिक्षण अर्धवट सोडून गावी परतावे लागले. गावात रोजगाराचे साधन नव्हते आणि पुढील शिक्षणाचा वावही संपला होता. मात्र प्रवीणने हार न मानता शेती करण्याचा निर्णय घेतला. सध्या ते काकडीची लागवड करत आहेत. गेल्या तीन महिन्यांत 5 लाख रुपये कमावले आहेत.
प्रवीण सांगतात की, त्याचे वडील पारंपरिक शेती करायचे. त्यात फारसे उत्पन्न नव्हते. काही वर्षे त्यांनी पारंपारिक शेतीही केली, पण नंतर त्यांना वाटले की, शेतीमध्ये करिअर करायचे असेल तर नवीन पद्धतीचा अवलंब करावा लागेल. यानंतर त्यांनी नवीन तंत्रज्ञानाच्या आधारे शेती करण्याचे नियोजन केले. यासाठी तो 2018 मध्ये इस्रायलला गेला होता. तेथे त्यांनी अनेक शेतकर्‍यांना भेटले, अनेक तज्ञांना भेटले आणि शेतीच्या नवीन तंत्रांची माहिती घेतली. इस्रायलहून परतल्यानंतर प्रवीणने आपल्या गावात नवीन तंत्रज्ञानाने शेती करण्यास सुरुवात केली.
प्रवीण पटेल यांनी तीन वर्षांपूर्वी इस्रायलमधून प्रशिक्षण घेऊन नवीन तंत्रज्ञानाने आपल्या गावात काकडीची लागवड सुरू केली.इस्रायलहून परतल्यानंतर प्रवीण महाराष्ट्रात गेला, तिथून ४५ हजार काकडीच्या बिया आणल्या. आणि आठ एकर जमिनीवर शेती केली. त्याने इस्त्राईलकडून शिकल्याप्रमाणे काकडीची लागवड केली. लागवडीनंतर त्यांनी 19 दिवस बियाणे पॉलिप्रॉपिलीन कव्हर (ग्रो कव्हर) ने झाकून ठेवले. याचा फायदा असा झाला की पिकाचे हवामान व जनावरांपासून संरक्षण झाले. त्यामुळे जमिनीतील ओलावाही कायम राहून तणांचा धोकाही कमी होतो.
यादरम्यान तो दूरध्वनी आणि ई-मेलद्वारे इस्रायलच्या तज्ज्ञांकडून माहिती घेत होता. प्रवीणने इस्रायलच्या तंत्रज्ञानाने खरबूजाची लागवडही सुरू केली. त्याने खरबूजाचे बाह्य आवरण पॉलीप्रॉपिलीन ग्रोथ कव्हरने सुरक्षित केले. या तंत्रामुळे पिकावर हवामानाचा परिणाम तर झालाच, पण पक्ष्यांपासूनही पिकाचे संरक्षण झाले. पिकासाठी त्यांना राज्य सरकारकडून 38,500 रुपये, तर ठिबक सिंचनासाठी 1.52 लाख रुपयांचे अनुदान मिळाल्याचे ते सांगतात. प्रवीण हे त्यांच्या भागातील प्रगतीशील शेतकरी मानले जातात. ते इतर शेतकऱ्यांनाही नवीन पद्धतीने शेती करण्याचे प्रशिक्षण देतात. प्रवीण हे त्यांच्या भागातील प्रगतीशील शेतकरी मानले जातात. ते इतर शेतकऱ्यांनाही नवीन पद्धतीने शेती करण्याचे प्रशिक्षण देतात.
कमी खर्चात जास्त नफा
प्रवीणच्या म्हणण्यानुसार बियाणे पेरल्यानंतर ७५ दिवसांनी पीक तयार होते. आठ एकर क्षेत्रातून 144 टन खरबुजाचे उत्पादन घेतले जाते. त्यातून चार ते पाच लाख रुपये मिळतात. आजपर्यंत मला मार्केट यार्डात पीक घेऊन जाण्याची गरज पडली नसल्याचे ते सांगतात. इथे सोशल मीडियावर, मित्रांचे, ओळखीचे ग्रुप्सवर बसून सौदे केले जातात. प्रवीण काकडीच्या लागवडीसाठी पॉलीप्रॉपिलीन कव्हर वापरतो. यामुळे पिकाचे कोणतेही नुकसान होत नाही. प्रवीणच्या मते सेंद्रिय खतांचा वापर करून चांगले उत्पादन घेता येते. ते म्हणतात की मातीला हानी पोहोचवणारी रसायने मी कधीही वापरली नाहीत. शेणखत, गोमूत्र, कडुनिंबाचा अर्क जास्त वापरला, त्यामुळे युरिया आणि डीएपीची गरज भासणार नाही. ते म्हणाले की, कमी पाण्यात चांगले उत्पादन घेण्यासाठी ठिबक सिंचन पद्धतीने शेती करणे फायदेशीर ठरते.
