मुंबई : पिकांचे उत्पादन वाढविण्यासाठी युरियाचा अतिवापर केल्याने शेतजमिनीची सुपीकता नष्ट होत असल्याच्या तक्रारी आहेत. या समस्येवर मात करण्यासाठी इफकोने केवळ नॅनो फर्टिलायझर लिक्विड तयार केले आहे. नॅनो खताच्या सहाय्याने केवळ जमिनीची सुपीकताच नाही तर उत्पादनातही वाढ होईल. शिवाय शेतकर्‍यांचा पैसा, श्रम आणि वेळही वाचेल, असा दावा इफकोने केला आहे. अर्धा लिटर नॅनो युरियाची (Nano urea) बॉटल ४५ किलो युरियाचे काम करेल.
नॅनो खताचे अनेक फायदे आहेत. यात प्रामुख्याने उल्लेख करावयाचा म्हटल्यास, युरिया पिकाला फक्त ३० टक्के नफा देऊ शकतो, नॅनो युरिया ८० टक्के देईल. नॅनो युरियाची किंमत पारंपारिक युरियापेक्षा कमी आहे. नॅनो खतांची फवारणी करण्यासाठी ड्रोनचाही वापर केला जाऊ शकतो. नॅनो कंपोस्ट हे पर्यावरणस्नेही असल्याने पर्यावरणाचे कोणत्याही प्रकारे नुकसान होत नाही. शेतकर्‍यांसाठी हे खत युरियापेक्षा स्वस्त असून ४५ किलो युरियाची पोती २६७ रुपयांना उपलब्ध आहे, तर तीच गरज पूर्ण करणारी द्रव नॅनो कंपोस्टची अर्धा लिटर बाटली केवळ २४० रुपयांना उपलब्ध असेल. एवढेच नाही तर शासनाच्या निधीतून शेतकर्‍यांना अनुदान म्हणून दरवर्षी दिले जाणारे २४ हजार कोटी रुपयेही वाचणार आहेत.
इफकोचे देशातील पहिले नॅनो-फर्टिलायझर युनिट गुजरातमधील कलोल येथे स्थापन करण्यात आले. दुसर्‍या टप्प्यात आमला (बरेली) आणि फुलपूर (प्रयागराज) येथे युनिट्स स्थापन करण्यात आली आहेत. आता फुलपूर येथे नवीन प्लांट सुरु करण्यात आला आहे. फुलपूर प्लांटची उत्पादन क्षमता प्रतिवर्षी ११ कोटी बाटल्यांची आहे. पुढील वर्षी नोव्हेंबर ते मार्च दरम्यान फुलपूरमध्ये ७० लाख बाटल्या खत निर्मितीचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. यामुळे भविष्यात देशात युरियाची टंचाई कधीच भासणार नाही, असा दावा करण्यात आला आहे.