नाशिक : अनेक शेतकरी बांधवांना पारंपरिक शेती सोडून कमी खर्चात, कमी वेळेत आणि कमी श्रमात जास्त नफा मिळावा म्हणून अशी शेती करायची आहे. म्हणूनच आज आम्ही शेतकरी बांधवांसाठी अशाच एका शेतीची माहिती घेऊन आलो आहोत, जी शेतकरी वर्षभरात केव्हाही करू शकतात आणि अवघ्या 40 दिवसांत खूप चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात.
कोथिंबीरच्या लागवडीतून शेतकरी कमी वेळेत आणि कमी खर्चात जास्त उत्पन्न मिळवू शकतात. सर्वप्रथम, जर आपण धणे लागवडीसाठी आवश्यक वातावरण आणि जमीन याबद्दल बोललो, तर या लागवडीसाठी तापमान 20 ते 25 च्या आसपास असावे. तापमान जास्त असल्यास हे पीक चांगली तयार होऊ शकत नाही.
म्हणजेच उन्हाळ्यात कोथिंबिरीची लागवड केल्यास उत्पादन खूपच कमी होते, त्यामुळे नेहमी लक्षात ठेवा की कोथिंबीरीची लागवड पावसाळ्यात झाल्यानंतर सुरू करावी. जमिनीबद्दल बोलायचे झाल्यास, कोथिंबीरची लागवड भारतात कोणत्याही प्रकारच्या जमिनीत केली जाऊ शकते, परंतु त्याचे सर्वोत्तम पीक लाल मातीत घेतले जाऊ शकते. जमिनीचा pH 6 ते 8 च्या दरम्यान असावा हे लक्षात ठेवा.
या लागवडीची विशेष बाब म्हणजे पहिले पीक 40 दिवसांनीच घेता येते आणि त्याची विक्री करून शेतकरी चांगला नफा मिळवू शकतात.
कोथिंबीर लागवड: भारतात कोठे उत्पादित होते
भारतात, त्याची लागवड प्रामुख्याने पंजाब, मध्य प्रदेश, गुजरात, राजस्थान, बिहार, आंध्र प्रदेश, तामिळनाडू, महाराष्ट्र, कर्नाटक आणि उत्तर प्रदेशमध्ये केली जाते. यापैकी, मध्य प्रदेशात 1,16,607 हेक्टरमध्ये कोथिंबीरची लागवड केली जाते, जे सुमारे 1,84,702 टन उत्पादन देते. भारत हा कोथिंबिरीचा प्रमुख निर्यातदार आहे.
पावसाळ्यात जून-जुलैमध्ये पेरणी करता येते, परंतु पेरणीसाठी योग्य वेळ ऑक्टोबर ते नोव्हेंबर हा आहे. यावेळी पेरणी केल्यास चांगले उत्पादन मिळते.
उन्हाळ्यात हिरव्या कोथिंबीरची लागवड कशी करावी
चांगले उत्पादन घेण्यासाठी कोरडे व थंड हवामान अनुकूल असते. 25 ते 26 सेंटीग्रेड तापमान बियांच्या उगवणासाठी चांगले असते. कोथिंबीर हे समशीतोष्ण हवामानातील पीक असल्याने फुलांच्या आणि धान्य निर्मितीच्या टप्प्यावर दंवमुक्त हवामान आवश्यक आहे. कोथिंबिरीचे तुषारमुळे खूप नुकसान होते. कोथिंबीरीच्या उच्च दर्जाच्या आणि अधिक अस्थिर तेलासाठी, थंड हवामान, दीर्घकाळ प्रखर सूर्यप्रकाश, समुद्रापासून उच्च उंची आणि उंच जमीन आवश्यक आहे.
जमीन निवड आणि तयारी
चांगल्या निचऱ्याची चांगली चिकणमाती जमीन कोथिंबिरीच्या बागायती पिकासाठी सर्वात योग्य आहे आणि काळी भारी जमीन ही बागायती पिकासाठी चांगली आहे. धणे अल्कधर्मी आणि क्षारयुक्त माती सहन करत नाही. चांगला निचरा आणि सुपीकता असलेली चिकणमाती किंवा मटियार चिकणमाती जमीन योग्य आहे. मातीचा pH 6.5 ते 7.5 असावे. बागायती भागात, नांगरणीच्या वेळी जमिनीत पुरेसे पाणी नसेल, तर जमीन पालवीने तयार करावी. पावसावर अवलंबून असलेल्या पिकांसाठी खरीप पीक काढणीनंतर लगेचच दोन आडवी नांगरणी करून पाडा लावावा.
बियाण्याचे प्रमाण आणि बीजप्रक्रिया
सिंचनाच्या स्थितीत 15-20 किलो/हेक्टर बियाणे आवश्यक आहे आणि सिंचन नसलेल्या स्थितीत 25-30 किलो/हेक्टर बियाणे आवश्यक आहे. कार्बेन्डाझिम + थिराम (2:1) 3 ग्रॅम/किलो बियाण्यांना माती आणि बियाणेजन्य रोग टाळण्यासाठी. किंवा कार्बॉक्सिन 37.5 टक्के + थायरम 37.5 टक्के 3g/kg + ट्रायकोडर्मा व्हिरिडी 5g/kg. बीजप्रक्रिया करावी. बियाण्यांपासून होणारे रोग टाळण्यासाठी, स्ट्रेप्टोमायसिन ५०० पीपीएम बियाण्यावर उपचार करणे फायदेशीर ठरते.
धणे लागवड: खत आणि खत
सिंचन न केलेल्या कोथिंबिरीचे चांगले उत्पादन घेण्यासाठी 40 किलो शेणखत 20 टन/हे. नायट्रोजन, 30 किग्रॅ. स्फुर, 20 किग्रॅ. पोटॅश आणि 20 किग्रॅ. सल्फर प्रति हेक्टर दराने आणि 60 किग्रॅ. नायट्रोजन, 40 किग्रॅ. स्फुर, 20 किलो पोटॅश आणि 20 किग्रॅ. बागायती पिकांसाठी हेक्टरी गंधकाचा वापर करावा.
धणे लागवडीमध्ये पेरणीची पद्धत
लागवड करण्यापूर्वी कोथिंबीर काळजीपूर्वक चोळून बियांचे दोन भाग करून कडधान्ये करावी. बोनी सीड ड्रिलने ओळींमध्ये धणे बिया बनवा. पंक्ती ते पंक्ती अंतर 30 सेमी आहे. आणि झाडापासून रोपापर्यंतचे अंतर 10-15 सें.मी. मी ठेवा भारी जमीन किंवा जास्त सुपीक जमिनीत, ओळींचे अंतर 40 सें.मी. ठेवली पाहिजे. कोथिंबीर ओळीत पेरावी. कॉडमधील बियांची खोली 2-4 सें.मी. पर्यंत असावी जास्त खोलीवर बियाणे पेरल्यास उगवण कमी होते. त्यामुळे योग्य खोली लक्षात घेऊन पेरणी करावी.च्या वर पोहोचला आहे. मंगळवारी 43.4 अंशांसह पारा सर्वाधिक उष्ण राहिला. झपाट्याने वाढत असलेले तापमान पाहता आता येत्या काही दिवसांत उष्णतेची लाट येण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.
तण नियंत्रण उपाय
कोथिंबिरीची सुरुवातीची वाढ मंद असते, त्यामुळे तण काढून टाकावे. कोथिंबिरीसाठी साधारणपणे दोन तण पुरेसे असतात. पहिली खुरपणी कुंडीनंतर ३०-३५ दिवसांनी आणि दुसरी खुरपणी ६० दिवसांनी करावी. त्यामुळे उत्पादनात चांगली वाढ होते. याशिवाय तण नियंत्रणासाठी पेंडीमिथिलीन 1 लिटर प्रति हेक्टरी 600 लिटर पाण्यात मिसळून उगवणीपूर्वी फवारणी करावी.
सिंचन केव्हा करावे
कोथिंबिरीला पहिले पाणी ३०-३५ दिवसांनी (पानाची अवस्था), दुसरे पाणी ५० ते ६० दिवसांनी (फांद्याची अवस्था), तिसरे पाणी ७०-८० दिवसांनी (फुलांची अवस्था) आणि चौथे पाणी ९०-१०० दिवसांनी द्यावे. (बीज निर्मितीची अवस्था) नंतर केले. हलक्या जमिनीत 105-110 दिवसांनी (धान्य पिकण्याची अवस्था) पाचवे सिंचन करणे फायदेशीर ठरते. याशिवाय गरज भासल्यास आवश्यकतेनुसार पाणी द्यावे.
कापणी
जेव्हा धणे मध्यम कडक होतात आणि दाबल्यावर पाने पिवळी पडतात, जेव्हा कोथिंबीरीच्या बियांचा रंग हिरवा ते तपकिरी/पिवळा होतो आणि दाण्यांमध्ये 18 टक्के आर्द्रता असते तेव्हा काढणी करावी. काढणीला उशीर झाल्यामुळे धान्याचा रंग खराब होतो. त्यामुळे बाजारात रास्त भाव मिळत नाही.