मुंबई : महाराष्ट्रातील (Maharashtra) खेड्यापाड्यात जलसंधारण आणि पाणलोट व्यवस्थापनासाठी काम करणारी पानी फाउंडेशन आता इथल्या शेतीवरही काम करणार आहे. पाणी फाऊंडेशनतर्फे सोयाबीन शेतीला चालना देण्यासाठी करण्यात येत असलेले प्रयत्न आता पुस्तिकेच्या रूपात उतरवण्यात आले आहेत. ज्यामध्ये शेतकऱ्यांना सोयाबीन (Soyabin) लागवडीची संपूर्ण माहिती मिळणार आहे. यामध्ये सोयाबीन डिजिटल फार्मिंग स्कूलच्या माध्यमातून त्याच्या लागवडीवर केलेल्या कामाचा लेखाजोखा आणि शेतकऱ्यांच्या प्रश्न-उत्तरे आहेत. यासंदर्भात अभिनेता आमिर खानने (Amir Khan) राज्याचे कृषिमंत्री दादा भुसे (Dada Bhuse) यांची भेट घेतली.
या दोघांनी सोयाबीन उत्पादनाची ही पुस्तिका ऑनलाइन बनवली. खान यांनी सांगितले की, आता फाऊंडेशनच्या वतीने इतर कोणत्याही पिकाची उत्पादकता वाढवण्यासाठी काम केले जाईल.
सोयाबीन हे महाराष्ट्रातील प्रमुख पीक आहे. मात्र शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांना अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागत आहे. कालांतराने सोयाबीनचे क्षेत्र वाढले पण उत्पादन व उत्पादकता वाढली नाही. आजही बहुतांश ठिकाणी सोयाबीनचे उत्पादन एकरी 5 ते 6 क्विंटल एवढेच आहे. सर्वात मोठ्या क्षेत्रात पिकवलेल्या पिकाची ही स्थिती का आहे? हे समजून घेण्यासाठी आणि ही परिस्थिती बदलण्यासाठी पाणी फाऊंडेशनची टीम गेल्या अनेक दिवसांपासून महाराष्ट्रात सोयाबीन स्कूलच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना जागृती करत होती. शेतकऱ्यांना उत्पादन वाढवण्याचा सल्ला देत होते. दर रविवारी शेतकऱ्यांना सोयाबीन पेरणीपासून ते बाजारपेठेपर्यंत ऑनलाइन मार्गदर्शन केले जात होते.
यावेळी कृषिमंत्री दादाजी भुसे यांची भेट घेण्यासाठी आलेला अभिनेता आमिर खान म्हणाला की, यावेळी सोयाबीन हे महाराष्ट्राचे मुख्य पीक बनले आहे. पण उत्पादनक्षमतेत आपण जागतिक सरासरीपेक्षा खूप मागे आहोत. याचा अर्थ आपण काहीतरी चुकीचे करत आहोत. म्हणूनच आम्ही तज्ञांची एक टीम तयार केली, ज्यांनी दर रविवारी सुमारे 50 हजार शेतकर्‍यांना चांगल्या शेतीबद्दल ज्ञान दिले. उत्पादन कसे चांगले होईल ते शेतकऱ्यांना सांगितले. बियाणे निवड, बीजप्रक्रिया, पेरणी व त्याचे रोग व त्यांचे निदान याबाबत माहिती देण्यात आली. व्हॉट्सअॅप ग्रुपच्या माध्यमातूनही शेतकऱ्यांच्या प्रश्नांची उत्तरे दिली. एका शेतकऱ्याने प्रश्न विचारला असता त्याचे प्रश्न आणि उत्तर दोन्ही 50 हजार शेतकऱ्यांना पाठवण्यात आले.
सोयाबीन हार्वेस्ट अँड वॉटर फाउंडेशन
पाणी फाउंडेशनच्या माध्यमातून आतापर्यंत महाराष्ट्रात जलसंधारणाची कामे करण्यात आली आहेत. मात्र आता शेतीवरही काम केले जाणार आहे. सोयाबीन हे मुख्य पीक असूनही त्याची उत्पादकता चांगली नसल्याचे निरीक्षण फाऊंडेशनने नोंदवले. याच अनुषंगाने राज्यातील कृषी विद्यापीठांच्या संशोधकांशी चर्चा करून धरणांची वास्तविक स्थिती पाहण्यासाठी पाणी फाउंडेशनतर्फे पुस्तक प्रकाशित करण्यात आले आहे. ज्याचा वापर आता सोयाबीनचे उत्पादन वाढवण्यासाठी होणार आहे. पाणी फाउंडेशनच्या माध्यमातून खरीपातील मुख्य पीक सोयाबीनचा अभ्यास करण्यात आला आहे. ज्यामध्ये या शेतीबाबत शेतकऱ्यांशी संबंधित सर्व प्रश्नांची उत्तरे देण्याचा प्रयत्न करण्यात आला आहे.
हे पण वाचा :