पुणे : शेतकऱ्यांसमोरील सर्वात मोठी समस्या किंवा प्रश्‍न म्हणजे पाणी व सिंचन! या प्रश्‍नावर मात करण्यासाठी शास्त्रज्ञांनी हायड्रोजेल हे अत्याधुनिक तंत्रज्ञान विकसित केले आहे. याचा सर्वाधिक फायदा कोरडवाहू शेतकर्‍यांना होणार आहे. हे तंत्रज्ञान कसे काम करते? हे आज आपण जाणून घेणार आहोत.
झारखंडच्या रांची येथील इंडियन नॅशनल इन्स्टिट्यूट ऑफ रेझिन अँड ग्लू येथेही हायड्रोजेल तंत्रज्ञान विकसित करण्यात आले आहे. येथे विकसित झालेल्या हायड्रॅगलचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते अर्ध-कृत्रिम असते आणि काही काळानंतर ते जमिनीत शिरते परंतु त्याच्या गुणवत्तेवर किंवा उत्पादकतेवर त्याचा कोणताही परिणाम होत नाही.
हायड्रोजेल तंत्रज्ञान म्हणजे काय?
गवारपासून बनवलेल्या गोंदमध्ये पाण्याची प्रचंड क्षमता असते. हायड्रोजेल तंत्रासाठी या गोंदची पावडर वापरली जाते. शेतात टाकल्यानंतर ते एक वर्ष शेतात राहते. त्यानंतर मात्र, हळूहळू त्याची पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता कमी होत जाते. त्यानंतर ते जमिनीत मुरते. असे असले तरी पावसाळ्यात पाऊस पडला की हायड्रोजेलमध्ये वापरण्यात येणारी पावडर पाणी शोषून घेते. पाण्याच्या शोषणानंतर पाणी जमिनीत खाली जात नाही. यानंतर पाऊस संपला की या पावडरमध्ये असलेला ओलावा हा शेत सिंचन करण्यास उपयोगी ठरतो. यानंतर तो ओलावा संपला की तो पुन्हा सुकतो, मग पुन्हा पाऊस पडला की ओलावा लागतो.
असा करा तंत्रज्ञानाचा वापर
हे हायड्रोजेल तंत्र वापरण्यापूर्वी शेतकर्‍यांनी शेताची चांगली नांगरणी करून घ्यावी लागणार आहे. त्यानंतर शेतात एकरी १ ते ४ किलो हायड्रोजेल शेतीक्षेत्रात पसरावे लागणार आहे. त्यानंतर यामध्ये पीक लावले तरी चालणार आहे. तसेच बागायती लागवडीमध्ये वनस्पतींच्या मुळाजवळ हलका खड्डा करून हायड्रोजेल टाकावे.
हे देखील वाचा :