जळगाव : कमी कालावधीत जास्तीत जास्त व दर्जेदार उत्पादन मिळविण्यासाठी टिश्यू कल्चर हा सर्वोत्तम पर्याय मानला जातो. पुर्वी शोभेची झाडं लावण्यासाठी टिश्यू कल्चरचा वापर केला जात होता मात्र आता या तंत्राचे फायदे शेतकर्‍यांना कळाले आहेत. यामुळे शेतीमध्ये विशेषत: फळ झाडांच्या लागवडीसाठी टिश्यू कल्चरचा वापर मोठ्या प्रमाणात केला जावू लागला आहे. त्यातही केळीसाठी याचा सर्वात जास्त उपयोग होतो. टिश्यू कल्चरचा वापर करून शेतकरी कमी वेळेत पीक घेऊन अधिक नफा मिळवू शकतात. आज आपण टिश्यू कल्चरच्या मदतीने केळीच्या प्रगत लागवडीबाबत आपण माहिती जाणून घेणार आहोत.
भारतात केळीच्या ५०० हून अधिक जाती पिकवल्या जातात. बहुतेक शेतकरी अधिक नफ्यासाठी त्यांच्या शेतात टिश्यू कल्चर तयार केलेली रोपे त्यांच्या शेतात लावतात. शेतकरी बांधवांनी टिश्यू कल्चरची योग्य माहिती न घेता केळीची शेती केल्यास त्यांना नफ्याऐवजी तोटा सहन करावा लागू शकतो. जर तुम्ही योग्य प्रकारची रोपे निवडली नाहीत, तर शेतातील रोपे लवकर मरण्याची शक्यता असते. त्याच वेळी, टिश्यू कल्चरसाठी योग्य वनस्पती निवडल्यास केळीची रोपे चांगली वाढतात. ते किमान ३० सेंमी असते आणि नंतर केळीच्या काड्याची जाडी ५.० ते ६.० सेमी होते.
टिश्यू कल्चर लागवडीदरम्यान काही महत्त्वाच्या गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात. जसे की, झाडांपासून ५ ते ६ सक्रिय आरोग्य पाने असावीत. यासह, पानांचा मधला भाग ५.० सेमी पर्यंत असावा. केळीच्या झाडाला २५ ते ३० सक्रिय मुळे असली पाहिजेत.
देशात केळीच्या शंभराहून अधिक जाती आहेत, ज्यांचे उत्पादन बंपर मिळू शकते टिश्यू कल्चरचे फायदे टिश्यू कल्चर कमी वेळेत जलद काम करते. टिश्यू कल्चरच्या साहाय्याने तयार होणारी नवीन झाडे रोगांपासून मुक्त असतात. सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे, पहिले पीक घेतल्यानंतर, दुसरे पीक ८-१० महिन्यांत पुन्हा येते. अशाप्रकारे शेतकरी त्यांच्या शेतातून २४-२५ महिन्यांत दोन केळी पिकांतून नफा कमवू शकतात.
